Skip to Content

Σαλιγκάρια Στιφάδο Σαγανάκι

Sharing is caring!



Τα σαλιγκάρια, που ονομάζονται χ(κ)οχλιοί) στην Κρήτη και καράολοι στην Κύπρο, ανήκουν στα γαστερόποδα.

Σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να μην είναι και τόσο ελκυστικό σαν φαγητό αλλά και αυτά ανήκουν στην οικογένεια των μαλακίων με σκληρό κέλυφος όπως τα μύδια και τα στρείδια, τα οποία είμαι σίγουρη ότι πολλοί από εσάς έχουν δοκιμάσει και σας άρεσαν.   Δεν πρέπει να συγχέουμε τα σαλιγκάρια με τους λείμακες (γυμνοσάλιαγκες ή βουρβουλάδες στα Κυπριακά), που είναι όντως αηδιαστικά, παρόλο που και αυτά ανήκουν στα γαστερόποδα.

Στην Ελλάδα και στην Κύπρο τα σαλιγγάρια είναι γνωστά από την αρχαιότητα και θεωρούνται εκλεκτός μεζές.   Απολιθώματα σαλιγκαριών έχουν βρεθεί μετά από αρχαιολογικές ανασκεφές  μετά από χιλιάδες χρόνια  στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης και στην Πάφο της Κύπρου.

Αρχαία Ελλάδα
Οι αρχαίοι Έλληνες αγάπησαν το σαλιγκάρι τόσο γαστρονομικά όσο και επιστημονικά.Κατά τη Μινωική περίοδο το σαλιγκάρι αποτελούσε ένα θρεπτικό και λαϊκό έδεσμα για τους Κρήτες και στη συνέχεια για όλους τους αρχαίους Έλληνες. Ο Αριστοτέλης περιέγραψε αναλυτικά το σαλιγκάρι και εφεύρε ένα είδος κουταλιού, το όποιο φέρει στην άκρη της λαβής του μια ακίδα, με την όποια μπορεί να αφαιρεθεί άθικτο το σώμα του σαλιγκαριού από το κέλυφος. Ο Ιπποκράτης μελέτησε τις ιδιότητες της βλέννας σαλιγκαριού και εξήρε την αποτελεσματικότητά της στην ενυδάτωση του δέρματος, στην ανακούφιση από δερματικούς ερεθισμούς και κοκκινίλες, στην επούλωση πληγών και στη θεραπεία δερματικών παθήσεων. Επίσης συνταγογράφησε ένα μιλκ-σέικ από γάλα και λυωμένα σαλιγκάρια. Ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός θεωρούσαν τα σαλιγκάρια ωφέλιμα για την θεραπεία της κήλης και της υδρωπικίας.

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν παρατηρήσει τη συμπεριφορά των σαλιγκαριών κατά τη φάση της ερωτοτροπίας όπου το κάθε σαλιγκάρι εκτοξεύει το βέλος του για να διεγείρει τη γεννητική περιοχή του άλλου. Λέγεται λοιπόν πως η θεώρηση του φτερωτού θεού της αγάπης, Έρωτα, που ρίχνει τα βέλη του στους ερωτευμένους, εκπορεύεται από την παρατήρηση αυτή.

Ο Αθήναιος στους «Δειπνοσοφιστές» αναφέρεται επίσης και στα σαλιγκάρια, ενώ ο Άλεξις ο κωμωδιογράφος τα αναφέρει ως αφροδισιακή τροφή. Μαζί του συμφωνεί και ο γιατρός Ηρακλείδης ο Ταραντίνος που εξηγεί στο «Συμπόσιο» πως τα σαλιγκάρια βοηθούν να παραχθεί σπέρμα.

Επίσης η ελικοειδής μορφή του κελύφους των σαλιγκαριών ενέπνευσε τον Αρχιμήδη, ο οποίος επινόησε τον εκπληκτικό μηχανισμό-αντλία «ατέρμονα κοχλία».

Για τους αρχαίους Έλληνες, σαλιγκάρια ευρισκόμενα στην άκρη του μίσχου των φυτών, ήταν σημάδι από τους Θεούς ότι εφεξής θα μπορούσαν να συγκομίσουν τη σοδειά τους.

Μία από τις λιχουδιές που μου έστειλαν το GreekFoodShop ήταν τα σαλιγκάρια. Πραγματικά ενθουσιάστηκα όταν τα είδα γιατί δεν είχα φάει σαλιγκάρια από τότε που έφυγα από την Κύπρο, δηλαδή πάνω από τριάντα χρόνια.  Πού να βρεις και να μαζέψεις σαλιγκάρια εδώ στην Αθήνα, ειδικά όταν ζείς σε ένα διαμέρισμα;

Είχα δει να τα πουλάνε σε ένα Κρητικό παντοπωλείο της γειτονιάς, αλλά να πω την αλήθεια σκεφτόμουν τη διαδικασία που χρειάζεται να γίνει πριν μαγειρευτούν και ξέρω ότι αυτό δεν είναι  εύκολο να γίνει. Θυμάμαι τη μητέρα μου που τα μάζευε μετά από βροχή και τα είχε μέσα σε κούτα και τα τάιζε αλεύρι για αρκετές ημέρες μέχρι να καθαρίσει το εντεράκι τους.  Κατά διαστήματα τα έβγαζε από την κούτα και την καθάριζε και ξανά να τα ταϊσει αλεύρι.  Όταν καθάριζαν, αυτά μαζεύονταν μέσα στο καβούκι τους και αφού έπεφταν σε νάρκη, εδημιουργείτο μια μεμβράνη που έκλεινε την τρύπα.    Για να μαγειρευτούν, έπρεπε να να αφαιρεθεί αυτή η μεμβράνη πρώτα, τα έπλενε καλά και μετά τα ζεμάτιζε σε αλατισμένο νερό νερό με ξύδι και τα ξάφριζε πριν τα μαγειρέψει.  Αφού έχυνε αυτό το νερό, μετά τα μαγείρευε είτε βραστά, ή ψητά, με σάλτσα ή τα έφτιαχνε σαβόρο.

Τα σαλιγκάρια είναι  από τις πιο θρεπτικές ελληνικές τροφές,  πλούσια σε πρωτεΐνη, αλλά χαμηλά σε λιπαρά. Εκτιμάται ότι το σαλιγκάρι αποτελείται από 15% πρωτεΐνη,  2,4% λίπος και περίπου 80% νερό.   Εκτός αυτού, περιέχει τα απαραίτητα για την υγεία λιπαρά οξέα, όπως το λινελαϊκό οξύ και το λινολενικό οξύ.  Αυτό κάνει τα σαλιγκάρια μια υγιεινή τροφή γιά όσους προσέχουν τη διατροφή τους και χρειάζονται πρωτεΐνη, ειδικά στις περιόδους της νηστείας.   Δεν είναι τυχαίο κατά την περίοδο της πείνας της κατοχής οι άνθρωποι επέζησαν τρώγοντας τέτοια φαγητά και καλό είναι να τα ξαναβάλουμε και εμείς στη διατροφή μας.

Όπως μπορείτε να δείτε στην εικόνα υπάρχουν δύο πιατελίτσες με σαλιγκάρια. Πριν βάλω τη φέτα έβγαλα τα μισά για τον άντρα μου, ο οποίος είναι ακόμη σε δίαιτα χολοκυστοπάθειας μετά την εγχείρηση και πρέπει να συνεχίσει να αποφεύγει τα λιπαρά.

 

Διαβάζοντας την ετικέτα, λέει σαλιγκάρια σε άλμη, βρασμένα με το κέλυφος από εκτροφεία ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου, χωρίς πρόσθετα ή συντηρητικά.  Προετοιμασία: πλύνετε και σουρώστε τα σαλιγκάρια. Προσθέστε τα υλικά που επιθυμείτε και σε 5-15 λεπτά έχετε έτοιμη την αγαπημένη σας συνταγή.  Δηλαδή η πρώτη φάση μαγειρέματος, όπως την έκανε η μητέρα μου, είχε ήδη γίνει και ήταν έτοιμα για μαγείρεμα.

Δεν θυμόμουν ακριβώς πώς τα έφτιαχνε η μητέρα μου, αλλά με εκείνες τις γεύσεις έπαιξα, ακολουθώντας και το ένστικτό μου έβαλα υλικά που θυμάμαι αλλά και βάζοντας γνώσεις που απέκτησα τόσα χρόνια συνδυάζοντας διάφορες συνταγές.

Μια από αυτές τις συνταγές ήταν το στιφάδο, λόγω του ότι έβαλα πολλά κρεμμύδια, ντομάτες και ξύδι αλλά και το σαγανάκι γιατί γίνονται στο τηγάνι με σάλτσα και φέτα.

Οι λιαστές ντομάτες έδωσαν γλύκα και βάθος στη σάλτσα και απίθανη γεύση μαζί με το λευκό ξηρό κρασί που χρησιμοποίησα.  Το αλκοόλ εξατμίστηκε μέσα στο φαγητό και η καλή ποιότητα του κρασιού άφησε τα υπέροχα αρώματά του.

Σαλιγκάρια Στιφάδο Σαγανάκι, συνταγή της Ήβης

Χρόνος προετοιμασίας:  10 λεπτά

Χρόνος ψησίματος:  20 λεπτά

Μερίδες: 2 ή 4 – 6 για μεζέ

Υλικά:

250  γραμμάρια σαλιγκάρια με το κέλυφος

¼ κούπας εξτρά παρθένο ελαιόλαδο

2 κρεμμύδια κόκκινα, κομμένα σε ροδέλες

2 σκελίδες σκόρδο, κομμένες σε φετάκια

1 κουταλιά ζάχαρη καστανή

2 κουταλιές ξύδι βαλσάμικο

2 γινωμένες, μεγάλες φρέσκες ντομάτες, ξεφλουδισμένες και κομμένες σε κυβάκια

1 κουταλιά πελτέ ντομάτας

4 λιαστές ντομάτες, κομμένες σε μικρά κομμάτια

½ κούπα λευκό ξηρό κρασί Ντάμα Κούπα

1 κλωναράκι δενδρολίβανο

Αλάτι και φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι

100 γραμμάρια φέτα, κομμένη σε μικρά κυβάκια

Εκτέλεση: 

Ξεπλένουμε και στραγγίζουμε τα σαλιγκάρια.

Σε μεγάλο βαρύ τηγάνι, σωτάρουμε τα κρεμμύδια μέχρι να μαλακώσουν.  Ρίχνουμε το σκόρδο και μόλις βγάλει τα αρώματά του ρίχνουμε από πάνω τη ζάχαρη και ανακατεύουμε μέχρι να καραμελώσουν.

Ρίχνουμε το ξύδι και ανακατεύουμε.  Προσθέτουμε τη φρέσκια ντομάτα, τα λιαστά ντοματάκια και τον πελτέ.  Ρίχνουμε το δενδρολίβανο, αλάτι και πιπέρι και τέλος το κράσί και ανακατεύουμε.  Σκεπάζουμε με το καπάκι και χαμηλώνουμε τη φωτιά και βράζουμε τη σάλτσα για 10 λεπτά.   Προσθέτουμε τα σαλιγκάρια, τα σκεπάζουμε και συνεχίζουμε για ακόμη δέκα λεπτά.

Τέλος ρίχνουμε τη φέτα και ανακατεύουμε για 1 – 2 λεπτά.

Απολαύστε τα με ζεστή Λαγάνα, με Χούμους με γλυκοκολοκύθα ψητή και σκορδάτες ελιές και με ένα καλό λευκό ξηρό κρασί.

 


Ήθελα να πειραματιστώ λίγο με το εξτρά παρθένο ελαιόλαδο και να το δοκιμάσω ωμό σε διάφορους μεζέδες.  Ένα καλό ελαιόλαδο κάνει όλη τη διαφορά σε συνταγές όταν χρησιμοποιείται ωμό γιατί αναδυκνύει τη φρουτένια γεύση του.  Έφτιαξα ένα  Τζατζίκι από Αβοκάντο και μερικές ακόμη συνταγές που θα αναρτηθούν σύντομα.

Άλλες παρόμοιες συνταγές:

Μεζέδες

Κοπιάστε και Καλή Όρεξη!


Sharing is caring!

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Privacy Policy · Copyright