Αυτό το Σοκολατένιο Κέικ με Τζίντζερ με Τερατσόμελο το έφτιαξα με ένα από τα αγαπημένα μου Κυπριακά προϊόντα, δηλαδή το “τερατσόμελο” που δεν είναι άλλο παρά το χαρουπόμελο.
Αυτό το κέικ το εμπνεύστηκα όταν είδα κάτι παρόμοιο σε μία φίλη μου, η οποία με τη σειρά της έκανε κάποιες αλλαγές στο κέικ του David Lebovitz.
Εκείνες τις μέρες δούλευα πάνω στο Αγγλικό βιβλίο μου και κατά διαστήματα για να ξεκουραστώ διάβαζα τις αναρτήσεις φίλων μου πάνω στο Facebook. Εκείνη τη μέρα ήμουν εκνευρισμένη και αγχωμένη γιατί όλα μου πήγαιναν στραβά και έτσι κάποια στιγμή, για να χαλαρώσω αποφάσισα να φτιάξω το κέικ που είχα δει νωρίτερα.
Ήξερα ότι είχα πιπερόριζα στο ψυγείο επειδή πρόσφατα είχα φτιάξει μια άλλη συνταγή και έτσι έψαξα να δω τί άλλα υλικά είχα στο σπίτι για να φτιάξω το κέικ.
Λοιπόν, δεν είχα φυστικέλαιο ή άλλο σπορέλαιο, δεν είχα molasses που είχε η συνταγή αλλά είχα μαύρη ζάχαρη, δεν είχα καραμελωμένο τζίντζερ και είχα λιγότερα αυγά. Μήπως θα απογοητευόμουν και θα παρατούσα την επιθυμία μου να φτιάξω αυτό το πιπεράτο κέικ; Με τίποτα!
Πήρα λοιπόν τη βασική ιδέα του κέικ αλλά στην ουσία το άλλαξα τελείως. Κατ’ αρχήν εκτός του ότι δεν είχα κάποια από τα υλικά και στις δύο συνταγές, η ποσότητα του τζίντζερ που χρησιμοποιούν και οι δύο είναι τεράστια και σίγουρα ακόμη και σε μένα που μου αρέσει το τζίντζερ δεν θα μου άρεσε, πόσο μάλλον στα παιδιά μου που τώρα άρχισαν να τους αρέσει. Το προσάρμοσα στα δικά μας γούστα και έβαλα μέσα τερατσόμελο (χαρουπόμελο) ένα υλικό που είναι πολύ παραμελημένο, τόσο στην Ελληνική κουζίνα, όσο και στην Κυπριακή.
Η Φόρμα σιλικόνης που έχω είναι αρκετά μεγάλη για τις αναλογίες του κέικ τους και έτσι έπρεπε να προσαρμόσω τη δοσολογία. Δυστυχώς όμως είχα μόνο δύο αυγά, αντί τρία της συνταγής και λαμβανομένου υπόψη ότι έκανα μεγαλύτερη δόση, έπρεπε να βάλω ακόμη περισσότερα αυγά. Για να αντικαταστήσω τα αυγά που έλειπαν, έβαλα το ξύδι, που βοηθάει στο φούσκωμα του κέικ.
Ουσιαστικά άλλαξα σχεδόν τα πάντα στη συνταγή: έβαλα ζάχαρη muscovado, έβαλα μαργαρίνη από ελαιόλαδο, έβαλα το χαρουπόμελο, έβαλα κακάο και όλες τις αναλογίες τις άλλαξα. Μείωσα σημαντικά την ποσότητα της ζάχαρης, παρόλο που η συνταγή μου είναι μεγαλύτερη, γιατί το τερατσόμελο είναι γλυκύ και επειδή από πάνω έβαλα δύο γλάσα σοκολάτας.
Εκείνη την ημέρα, ταυτόχρονα με το γλυκό, μαγείρευα κάποιο φαγητό με αυγολέμονο και είχα ωραία βιολογικά λεμόνια, που δεν ήθελα να πάει τίποτε χαμένο, και έτσι έφτιαξα αυτές τις υπέροχες καραμελωμένες φλούδες λεμονιού που έβαλα από πάνω.
Στην Κυπριακή κουζίνα, υπάρχουν μερικές παραδοσιακές συνταγές με τερατσόμελο, τις οποίες τις έχω περιλάβει στο βιβλίο μου αλλά κατά τα άλλα δεν έχω δει να το χρησιμοποιούν σε πιο σύγχρονες συνταγές.
Πολλοί από εσάς ίσως να μην το έχετε δοκιμάσει καν και θα σας συνιστούσα ανεπιφυλάκτως όταν το δείτε μπροστά σας να το πάρετε για να το δοκιμάσετε. Τον παλιό καιρό ήταν ότι είναι σήμερα η σοκολάτα για τα παιδιά.
Το χαρουπόμελο όμως υπερτερεί γιατί δεν δημιουργεί αλλεργίες όσο η σοκολάτα, άρα όσοι έχουν πρόβλημα αλλεργίας στη σοκολάτα μπορούν να τρώνε το χαρουπόμελο. Είναι πλούσιο σε ασβέσιο και κάνει καλό στην πίεση. Δεν περιέχει καφεϊνη και έχει λιγότερα λιπαρά και θερμίδες από τη σοκολάτα.
Φαντάζομαι ότι ίσως μερικοί από εσάς να σκέφτεστε ότι γράφω αυτά τα ωραία πράγματα σχετικά με το τερατσόμελο γιατί βρήκα κάποιο σπόνσορα ή πληρώθηκα για να γράψω σχετικά. Ούτε το ένα ισχύει, ούτε το άλλο. Δυστυχώς οι παραγωγοί και βιομήχανοι μάς υποτιμούν εμάς τους μπλόγκερς και προτιμούν να τα πληρώνουν χονδρά σε άλλου είδους διαφημίσεις, αλλά μέσω εμάς είναι που γίνονται γνωστά τα προϊόντα τους και πρέπει να αρχίσουν να μας παίρνουν λίγο στα σοβαρά. Πιο πάνω βλέπετε μια φωτογραφία με όλα τα προϊόντα που χρησιμοποίησα για τη συνταγή. Ίσως να είναι η τελευταία φορά που το κάνω και εάν χρειαστεί να το κάνω για κάποιο λόγο, θα φροντίσω να μη φαίνονται τα προϊόντα τους.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι ελεύθερη μετάφραση από ένα άρθρο που διάβασα στο Villa-Mosaica.com το οποίο έγραψε ο κ. Michael Mark. Πήρα την άδεια να το αναδημοσιεύσω, μετά από συνεννόηση με την Κα. Φωτεινή Άσρι καθώς και δικές μου προσθήκες.
Τεράτσια (Χαρούπια)
Η λέξη τερατσιά δηλαδή η χαρουπιά (Ceratonia silicual L.) έχει την προέλευσή της από την αρχαία λέξη “Κερατέα”.
Οι τερατσιές είναι δένδρα γνωστά από την αρχαιότητα. Ευδοκιμεί σε περιοχές με υψηλή θερμοκρασία αλλά προσαρμόζεται και αντέχει σε περιοχές όπου υπάρχει ζέστη και υγρασία αλλά επίσης αντέχει και σε χαμηλές θερμοκρασίες, υπό το μηδέν. Σαν ξηροφυτικό δένδρο ευδοκιμεί ιδιαίτερα στην Κύπρο αλλά και στη Νότια Ελλάδα, όπως στα παράλια της Πελοποννήσου, στην Κρήτη, Σάμο και σε πολλά παράλια της Μεσογείου. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, λέγεται ότι όταν ο Ιωάννης ο Βαπτιστής έζησε στην ερημιά για 40 ημέρες, τρώγοντας μόνο χαρούπια, γι’ αυτό είναι επίσης γνωστό και σαν το ψωμί του Ιωάννη του Βαπτιστή. Επίσης κάτω από μια τερατσιά, κοντά στη Σαλαμίνα, βρήκαν το σώμα του Αγίου Βαρνάβα, προστάτη της εκκλησίας της Κύπρου, που ιδρύθηκε το 477 μ.Χ. Το μέρος αυτό πάντα ήταν σημαντικό για τους Κυπρίους οι οποίοι πήγαιναν εκεί όταν είχαν προβλήματα υγείας γιατί το θεωρούσαν ιερό, για να πιουν νερό από το αγίασμα που έβγαινε από ένα κοντινό πηγάδι. Δυστυχώς αυτό δεν είναι πλέον εφικτό γιατί η Σαλαμίνα βρίσκεται στα κατεχόμενα μέρη της Κύπρου.
Τα τεράτσια ή χαρούπια είναι άφθονα στο νησί και παλιά η Κύπρος έκανε μεγάλες εξαγωγές χαρουπιών σε όλο τον κόσμο. Τα παλιά τα χρόνια τα τεράτσια ήταν πολύ σπουδαίο φαγητό όχι μόνο για τους ανθρώπους αλλά και για τα ζώα τους. Τα μικρά σπόρια που βρίσκονται μέσα στον καρπό έχουν όλα το ίδιο μέγεθος και βάρος και το χρησιμοποιούσαν οι έμποροι της αρχαιότητας για να ζυγίζουν πολύτιμους λίθους ή χρυσό. Η λέξη “καράτια” από το αρχαίο κεράτιον (κέρατο) προέρχεται από την αρχαία ονομασία του καρπού της τερατσιάς.
Στην Κύπρο υπάρχουν μερικά εκατομμύρια χαρουπιές που φυτρώνουν μόνες τους στην άγρια φύση συνήθως μαζί με αγριοελιές, σε υψόμετρα ακόμη και στα 800 μέτρα και θεωρούνται από τις καλύτερες ποιοτικά ποικιλίες. Η χαρουπιά έχει μεγάλο, σκούρο κορμό και τα φύλλα της είναι σύνθετα, σκληρά ωοειδή με λείες παρυφές σχηματίζοντας πυκνό φύλλωμα. Τα άνθη της είναι μικρά πράσινα χωρίς πέταλα. Το δένδρο ανθίζει στις αρχές του καλοκαιριού και ο καρπός δένει αργότερα. Ο καρπός ποικίλει σε μέγεθος, από 10 έως 25 εκ., έχουν πράσινο χρώμα όταν είναι άγουρα και όταν ωριμάσουν έχουν σκούρο καστανό χρώμα. Μέσα στον καρπό υπάρχουν περίπου 6 – 12 σπόρια.
Μέχρι και τις αρχές του 1940, οι χαρουπιές, ήταν πολύ προσοδοφόρες στο νησί. Με την ανάπτυξη της καλλιέργειας των εσπεριδοειδών, το ενδιαφέρον των κατοίκων στράφηκε προς τα εκεί και παράτησαν τις χαρουπιές. Οι περιοχές όπου υπάρχουν πολλές χαρουπιές είναι σχεδόν σε όλα τα Νότια παράλια του νησιού, από τον Ακάμα, τα Κούκλια, προς την Παλαίπαφο στα δυτικά, συνεχίζει προς τη Λεμεσό, Λάρνακα και προς την Αμμόχωστο, που είναι στα κατεχόμενα μέρη αλλά και στην ενδοχώρα.
Χαρουπιές βρίσκεις στα περισσότερα μέρη του νησιού. Τα δένδρα αυτά μεγαλώνουν στα βραχώδη και ασβεστολιθικά εδάφη του νησιού και κάτω από τη σκιά τους βρίσκουν δροσιά οι άνθρωποι, τους καυτούς καλοκαιρινούς μήνες, ακόμη και τα ζώα. Για να αποτρέψουν τους ανθρώπους να κάθονται πολλή ώρα κάτω από τις χαρουπιές, οι παλιοί λέγανε ότι όποιος κοιμάται κάτω από τη χαρουπιά θα βλέπει κακά όνειρα.
Για τις αγροτικές οικογένειες η συγκομιδή των τερατσιών ήταν ένα σημαντικό έσοδο.
Προς το τέλος Αυγούστου – αρχές Σεπτεμβρίου όλοι πηγαίνανε να μαζέψουν τα χαρούπια. Τα σακιά που μαζεύαν τα πουλούσαν στο Συνεργατικό (συνεταιρισμούς) ή σε ιδιώτες εμπόρους που τα μαζεύαν στις αποθήκες τους. Τα χαρούπια τα ζυγίζανε σε σακιά, γνωστά σαν καντάρι (το κάθε καντάρι ζύγιζε περίπου 180 κιλά).
Τα καλύτερα χαρούπια τα διαλέγανε και τρώγανε το εσωτερικό του, το οποίο γλύφανε και ρουφούσανε σαν γλυφιτζούρι, γιατί εκεί ήταν το μέλι. Οι γυναίκες από τα χαρούπια βγάζανε το χαρουπόμελο, με το οποίο φτιάχνανε τα “Κουλουρούθκια” που είναι ένα ζυμαρικό, το οποίο έβραζαν με το τερατσόμελο και ήταν μια ιδιαίτερη λιχουδιά ειδικά για τα παιδιά (η συνταγή αυτή βρίσκεται μέσα στο βιβλίο μου).
Άλλα πήγαιναν στους χαρουπόμυλους για αλεύρι και άλλα τα άφηναν για να ταΐζουν τα ζώα, ειδικά τα βοοειδή, κατά τους χειμερινούς μήνες. Το 90% της παραγωγής των χαρουπιών εξάγεται σε διάφορες μορφές (χαρουπάλευρο, ολόκληρος καρπός, χαρουποπυρήνας, αλεσμένα, γόμα) σε Ιταλία, Αγγλία, Αμερική, Ισπανία, Αυστραλία, Ιαπωνία, και Αίγυπτο.
Ακόμη και σήμερα τα χαρούπια τα τρώνε στα χωριά ειδικά την περίοδο των νηστειών.
Οι σπόροι μέσα στον καρπό είναι πολύτιμοι σήμερα και πωλούνται γύρω στα €5,125.00 τον τόνο. Οι σπόροι χρησιμοποιούνται από φαρμακοβιομηχανίες και για καλλυντικά. Επίσης τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ δημοφιλές στην Ευρώπη στα είδη υγιεινής διατροφής, σαν ένα εξαιρετικό αντικατάστατο της σοκολάτας, κάτι που τα παιδιά της Κύπρου το απολαμβάνανε για γενεές ολόκληρες.
Το Ζύγι, ένα παραλιακό ψαροχώρι μεταξύ Λεμεσού – Λευκωσίας, πήρε το όνομά του γιατί εκεί ήταν ο σταθμός που ζυγίζανε τα χαρούπια πριν φύγουν με τα καράβια στο εξωτερικό. Αργότερα το ζύγισμα γινότανε στο παλιό λιμάνι της Λεμεσού. Στην παραλία που είναι κοντά στο Κάστρο της Λεμεσού, εκεί βρισκόντουσαν οι παλιές αποθήκες, που σήμερα είναι ταβέρνες.
Δυτικά της Λεμεσού, υπήρχαν μικρά λιμανάκια όπου πήγαιναν τα χαρούπια, όπως το Παρασκάλας, Πισσούρι, Αυδήμου. Οι παλιές αποθήκες κοντά στην παραλία υπάρχουν μέχρι σήμερα. Φορτώνανε τα γαϊδούρια με υφαντά σακιά γεμάτα χαρούπια, από τα γύρω χωριά πάνω στους λόφους, τα οποία κατεβαίνανε αργά κάτω στην ακτή για να φορτωθούν σε καράβια που περιμένανε το φορτίο. Μέχρι το 1990 υπήρχε και αποβάθρα αλλά κατά τη διάρκεια μιας θύελλας καταστράφηκε και τώρα φαίνονται μόνο τα στηρίγματα. Το λιμάνι της Πάφου επίσης ήταν τόπος εξαγωγής, κοντά στον Άγιο Παύλο.
Το ξύλο της χαρουπιάς έχει ένα ωραίο ροζέ χρώμα και το χρησιμοποιούσανε για να φτιάχνουν έπιπλα αλλά επειδή είναι σκληρό ξύλο, φτιάχνανε επίσης γεωργικά εργαλείο και τους άξονες στις ξύλινες ρόδες που είχαν οι άμαξες. Τα ξύλο της χαρουπιάς καίγεται πολύ αργά και έχει ωραίο άρωμα. Το χρησιμοιούσαν για τα τζάκια τους αλλά εκεί επάνω καπνίζανε το χοιρομέρι (χοιρινό μαριναρισμένο σε κόκκινο κρασί με κόλιαντρο) για να το έχουν για ειδικές περιπτώσεις.
Το τερατσόμελο ή “μαύρος χρυσός” όπως ονομαζόταν τα παλιά χρόνια στην Κύπρο, είναι το χαρουπόμελο.
Περίπου οκτώ μίλια από την Αυδήμου, βρίσκεται η Ανώυρα (Ανώγυρα) όπου υπάρχει μεγάλη παραγωγή χαρουπιών. Η Ανώγυρα φημίζεται για το τερατσόμελο και το παστέλλι της. Κάθε Σεπτέμβρη γίνεται Το Φεστιβάλ Παστελιού, όπου ντόπιοι και πολλοί επισκέπτες πηγαίνουν για να γιορτάσουν μετά το τέλος της συγκομιδής, με φαγητό, χορό και τραγούδι. Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ προσφέρεται παστέλλι αλλά και κουλουρούθκια με τερατσόμελο δωρεάν. Εκει φυσικά μπορείς να αγοράσεις και τα προϊόντα αυτά.
Το παστέλλι από τερατσόμελο, συνήθως πωλείται στα πανηγύρια ενώ το τερατσόμελο το βρίσκει κανείς σε όλες τις αγορές τροφίμων.
Το τερατσόμελο έχει υπέροχη γεύση, μπορείς να το βάλεις επάνω σε ψωμί ή να το φας με στραγγιστό γιαούρτι ή να το βάλεις μέσα στο γάλα σαν ρόφημα.
Για να γίνει το παστέλλι το αλέθουν σε ελιόμυλους και το βάζουν να φουσκώσει (μουλιάσει) για αρκετές ώρες μέσα στο νερό για να βγει το συρόπι. Μετά αυτό το σουρώνουν μέσα σε ειδικά κοφίνια και το ζουμί που μαζεύουν (το σιερεπέττιν) το βράζουν σε μεγάλα χαρτζιά (μεγάλα χάλκινα καζάνια) για πολλές ώρες πάνω σε φωτιά με ξύλα. Έτσι γίνεται πρώτα το χαρουπόμελο.
Για να γίνει μετά το παστέλλι το ξαναβράζουν, πάλι για πολλές ώρες, ανακατεύοντας συνεχώς μέχρι να καραμελώσει και να πήξει. Το ρίχνουν μετά σε βρεγμένες τάβλες ή πλάκες να κρυώσει. Σ’ αυτή τη φάση είναι σκούρο μαύρο χρώμα. Το τυλίγουν σε ρολό και το κρεμάνε σε ειδικά παλούκια καρφωμένα στον τοίχο και επιδέξιες μαστόρισσες το τραβάνε, το ξαναδιπλώνουν στριφτά, το πλέκουν, το ξανατραβάνε και συνεχίζουν αυτή τη διαδικασία όπως γνέθουν το μαλλί, μέχρι να γίνει ελαστικό, μαλακό και ανοιχτόχρωμο καφέ, όπως στην πιο πάνω φωτογραφία. Αφού κρυώσει μετά κόβεται σε μικρότερα κομμάτια.
Σοκολατένιο Κέικ με Τζίντζερ και Τερατσόμελο
Υλικά:
- 110 γραμμάρια (περίπου ¾ κούπας) ζάχαρη muscovado (ή άλλη καστανή)
- 200 γραμμάρια μαργαρίνη από ελαιόλαδο
- 2 αυγά, σε θερμοκρασία δωματίου
- 2 κουταλιές, φρέσκο τζίντζερ, τριμμένο
- 1/2 κούπα τερατσόμελο
- 1 κούπα νερό
- 2 κ.γ. μαγειρική σόδα
- 1 κ.γ. ξύδι
- 500 γραμμάρια (περίπου 3 ¾ κούπας) αλεύρι για όλες τις χρήσεις
- 40 γραμμάρια ( ½ κούπα) κακαό
- 1/4 κ.γ. κανέλα
- 1/4 κ.γ. γαρύφαλλα κοπανισμένα
- 1/8 κ.γ. φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι
- 1/8 κ.γ. αλάτι
- Ζαχαρωμένες φλούδες λεμονιού (προαιρετικά)
Γλάσο 1
- 125 γραμμάρια σοκολάτα μαύρη με 70% κακάο
- 1 κ.γ. βούτυρο
- 2 κουταλιές τερατσόμελο
- 2 κουταλιές κρέμα γάλακτος
Γλάσο 2
- 50 γραμμάρια λευκή σοκολάτα
- 1 κ.γ. μαργαρίνη ή βούτυρο
- 4 κουταλιές κρέμα γάλακτος
Εκτέλεση:
- Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 180°C / 350°F.
- Βουτυρώνουμε μια φόρμα διαμέτρου 23 εκ και την αλευρώνουμε. (Εάν χρησιμοποιείτε φόρμα σιλικόνης, δεν χρειάζεται αυτή η διαδικασία).
- Ξεφλουδίζουμε το τζίντζερ και το τρίβουμε στον τρίφτη στο ψιλό. Εάν είναι σκληρό και έχει πολλές ίνες, τις αφαιρούμε.
- Κτυπάμε τη ζάχαρη με τη μαργαρίνη μέχρι να αφρατέψει και προσθέτουμε τα αυγά, ένα-ένα, μέχρι να ενσωματωθούν.
- Ζεσταίνουμε 1 κούπα νερό και αραιώνουμε το τερατσόμελο, μαζί με το ξύδι και τη σόδα. Τα ανακατεύουμε γρήγορα γιατί θα φουσκώσει και το ρίχνουμε στο μίξερ.
- Έχουμε έτοιμο το αλεύρι, το κακάο κοσκινισμένα και ρίχνουμε μέσα το αλάτι και τα μπαχαρικά.
- Προσθέτουμε το αλεύρι στο μίξερ λίγο- λίγο και ανακατεύουμε.
- Αδειάζουμε το μείγμα στο ταψί/φόρμα και ψήνουμε για περίπου 50 λεπτά ή μέχρι η οδοντογλυδίδα που θα βάλουμε να βγει καθαρή.
- Το αφήνουμε να κρυώσει κανένα μισάωρο και το αναποδογυρίζουμε σε πιατέλα.
- Σε μπαιν μαρί βάζουμε την κουβερτούρα με το βούτυρο να λιώσουν. Ρίχνουμε το τερατσόμελο και όση κρέμα γάλακτος χρειαστεί για να είναι ρευστό. Το ρίχνουμε πάνω στο κέικ και το αφήνουμε λίγο να σταθεροποιηθεί.
- Κάνουμε το ίδιο με τη λευκή σοκολάτα και τη ρίχνουμε πάνω από το πρώτο γλάσο.
- Στολίζουμε το κέικ όπως θέλουμε.
Μαίρη
Thursday 23rd of December 2010
Και πολύ ενδιαφέρον οι πληροφορίες για το χαρουπόμελο.
Μαίρη
Thursday 23rd of December 2010
Πολύ ωραίο φαίνεται το κέικ σου Ήβη. Θα το δοκιμάσω μόλις κοπάσει η κατανάλωση των Χριστουγενιάτικων γλυκών. Καλές γιορτές!!
Elpis
Monday 20th of December 2010
Σίγουρα θα το δοκιμάσω μόλις βρω χαρουπόμελο. Ευρηματική και υγιεινή η συνταγή σου, Ήβη. Χαίρομαι που προωθείς τα κυπριακά προϊόντα και που μας προτείνεις νέες συνταγές μ' αυτά.
Ivy
Tuesday 21st of December 2010
Ευχαριστώ πολύ Ελπίδα. Νάσαι καλά και καλές γιορτες.