Το όσπριο αυτό γνωστό ως κύαμος στα αρχαία, με την επιστημονική ονομασία Βίκια φάβα (Vicia faba) είναι ποώδες, ετήσιο φυτό της οικογένειας των ανήκουν στην οικογένεια των ψυχανθών.
Είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, φολικό οξύ, φώσφορο, μαγνήσιο, κάλιο, σίδηρο και νάτριο, είναι σίγουρα μια από τις πιο πλήρεις τροφές, ενώ περιέχει πολλά άλλα θρεπτικά συστατικά.
Τα βρίσκουμε γύρω στο Μάρτη, Απρίλη, Μάιο ή ακόμη και τον Ιούνιο.
Το φαγητό είναι νηστίσμο, αλλλά για όσους δεν νηστεύουν ταιριάζουν με φέτα και φρέσκο ψωμάκι!
Τα κουκιά είναι γνωστά από την αρχαιότητα και βρήκα κάποιες πληροφορίες στο διαδίκτυο που ίσως σας ενδιαφέρουν:
“Τα κουκιά (κύαμοι στα αρχαία) ήταν πολύ σημαντικά για τους Έλληνες.
Ο ίδιος ο Όμηρος τα αναφέρει στα έπη του, ενώ οι αρχαιολόγοι συνεχίζουν να τα βρίσκουν σε αρχαιολογικές ανασκαφές, καθώς τα ξερά κουκιά αντέχουν πολύ στον χρόνο.
Οι αρχαίοι Έλληνες τα μαγείρευαν με διάφορους τρόπους και τα σερβίριζαν με ξύδι ή τα έκαναν πουρέ. Αναμειγμένα με ελαιόλαδο και με τη συνοδεία μιας φέτας ψωμιού προσέφεραν στους αρχαίους μια θαυμάσια πηγή θρεπτικών συστατικών.
Τα ξερά κουκιά τρώγονταν και σαν σνακ μαζί με κρεμμύδια, σκόρδα και ρεβίθια. (Σίγουρα, κάποιες διατροφικές συνήθειες των αρχαίων μάλλον ενοχλούν τις σημερινές “σοφιστικέ” προτιμήσεις μας).
Πολλές φορές, τα κουκιά τρώγονταν στη διάρκεια θεατρικών παραστάσεων, όπως στα νεότερα χρόνια ο πασατέμπος, τα στραγάλια, ο κουδαμές και το ποπκόρν.
Οι πεινασμένοι θεατές που παρακολουθούσαν ολημερίς κωμωδίες και τραγωδίες, τιθάσευαν την πείνα τους με ξερά κουκιά.
Και αν το θεατρικό έργο που παρακολουθούσαν ή οι ηθοποιοί δεν τους ικανοποιούσαν, μαζί με τα μαξιλάρια που κάθονταν έριχναν στους ηθοποιούς και τα κουκιά τους!
Αλλά οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τα κουκιά και σαν πούλια σε επιτραπέζια παιχνίδια.
Εκείνη όμως η χρήση των κουκιών που η ανάμνησή της φτάνει ολοζώντανη μέχρι τις μέρες μας ήταν η εκλογική τους αξιοποίηση.
Καθώς τα κουκιά μπορούν γενικά να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα ανοιχτόχρωμα (λευκά) και τα σκουρόχρωμα (μαύρα), οι αρχαίοι τα χρησιμοποιούσαν σαν ψήφους – τα λευκά για να υποστηρίξουν έναν υποψήφιο και τα μαύρα για να τον καταψηφίσουν.
Έτσι ακόμα και σήμερα συνεχίζουμε να λέμε για έναν αποτυχόντα υποψήφιο: “Τον μαύρισαν!” ή ότι “τα κουκιά είναι μετρημένα”, όταν εκ των προτέρων οι ψήφοι δεν φτάνουν, ή “πόσα κουκιά πήρε ο τάδε υποψήφιος;””
Πηγή: Επιστροφή στη Φύση
Μερικές παροιμίες με κουκιά:
- Κουκιά τρως κουκιά μολογάς = Χρησιμοποιείται για πρόσωπο που λέει ό,τι του υποδεικνύουν, συνήθως ανοησίες
- Μετρημένα κουκιά = Πράγματα που υπολογίζονται ασφαλώς ή εύκολα. (Στα πολύ παλιά χρόνια χρησιμοποιούσαν τα κουκιά για ψήφους . Έτσι , μετά την ψηφοφορία τα κουκιά έπρεπε να είναι μετρημένα).
- Κουκιά έσπειρες; Κουκιά θα θερίσεις = Οι συνέπειες των πράξεών μας
- Τί κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω = για την ασυνεννοησία μετάξύ δύο ατόμων ή για όποιον δεν ακούει καλά
- Όποιος καλά του κάθεται και πιο καλά γυρεύει, ο διάολος του κώλου του κουκιά του μαγειρεύει = Αν είσαι ήδη καλά, κάτσε στα αυγά σου και μην ψάχνεις για καλύτερα γιατί δεν ξέρεις τι μπορεί να σου φέρει κάτι το καινούργιο!
- Όποιος στην ξέρα περπατεί και θάλασσα γυρεύει, ο διάβολος οπίσω του κουκιά του μαγειρεύει = Τα κουκιά συμβολίζουν τις δυσκολίες ή τις ατυχίες που επιφυλάσσει ο διάβολος για αυτόν που πάει γυρεύοντας.
Στον κήπο μας έχουμε φυτέψει λίγα λαχανικά και μυρωδικά όπως κρεμμύδια, σκόρδα, αγκινάρες, κουκιά, αρακά, δυόσμο, βασιλικό, κόλιανδρ, άνηθο, μάραθο,, δενδρολίβανο, καυκαλήθρες, μυρώνια, λεβαντα, αρμπαρόριζα, που τη χρησιμοποιώ στα γλυκά του κουταλιού και τις μαρμελάδες που φτιάχνω, κλπ.
Μάλιστα πρόσφατα εφτιαξα Αρωματικό Αλάτι με Δενδρολίβανο, Λεβάντα και Αρμπαρόριζα.
Μερικά από τα λαχανικά όταν μεγάλωσαν:
Αρακάς
Αρακάς
Φρέσκα κουκιά
Σέλερυ
Κρεμμύδια και σκόρδα
Μάραθος (Foeniculum vulgare)
Δυόσμος και αρμπαρόριζα στο βάθος
Όταν μαζέψαμε τη σοδειά μας 😉 δεν ήταν αρκετά ούτε ο αρακάς για να τα μαγειρέψουμε ξεχωριστά, έτσι τα συνδύασα με μερικές αγκινάρες και λίγες πατάτες και έκανα το φαγητό αυτό.
Μύθοι για τα κουκιά
Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι τα κουκιά είναι τοξικά γιαυτό δεν τα τρώνε.
Η αλήθεια είναι ότι μερικοί άνθρωποι έχουν δυσανεξια σε ένα ένξυμο που παράγεται από τα κουκιά και μπορεί να γίνει τοξικό στους ανθρώπους που πάσχουν από κυάμωση, αλλιώς φαβισμό.
Τα κουκιά μπορεί να προκαλέσουν αιμολυτική αναιμία – μια δυσλειτουργία των ερυθρών αιμοσφαιρίων – σε άτομα με ανεπάρκεια στο ένζυμο G6PD που είναι η συντόμευση του ενζύμου Αφυδρογονάση της 6-Φωσφορικής Γλυκόζης.
Για όσους δεν έχουν αυτό το πρόβλημα, τα κουκιά είναι μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης και υδατανθράκων, καθώς και βιταμίνες Α, Β1 και Β2.
Όταν ήμουν μικρή άκουγα ένα σωρό ιστορίες, δηλαδή ότι οι άνθρωποι πέθεναν αν τα έτρωγαν και έτσι όταν τα μαγείρευε η μάνα μου, επειδή δεν μου άρεσαν, έβρισκα αυτή τη δικαιολογία.
Αυτή είναι και η πρώτη φορά που τα μαγειρεύω!
Τρώμε το λουβί (εξωτερικό περίβλημα) ή όχι;
Πρέπει να πω, ότι αυτό το βλέπω συχνά σε σάιτ του εξωτερικού και μόνο. Αλλά επειδή έχω πολλούς αναγνώστες που ζουν στο εξωτερικό θα ήθελα να το θίξω αυτό το θέμα.
Όλα, ναι ΟΛΑ τα σάιτ, τουλάχιστον τα Αγγλόφωνα, υποψιάζομαι τα Αμερικάνικα, σε όλες τις συνταγές τους, δίνουν οδηγίες να τρώμε μόνο το εσωτερικό! Τί κρίμα! Μεγάλη σπατάλη και δεν ξέρουν τι χάνουν!
Τα κουκιά τρώγονται ολόκληρα, με το λουβί τους, όπως θα τρώγαμε και τα φασολάκια. Όταν είναι τρυφερά τα τρώμε ολόκληρα και όταν σκληρύνουν τρώμα μόνο το εσωτερικό.
Τα κουκιά καλλιεργούνται εύκολα κατά το φθινόπωρο και είναι έτοιμα για κατανάλωση γύρω στην άνοιξη μέχρι αρχάς του καλοκαιριού.
Έτσι, ανάλογα με το μήνα που θα τα φυτέψετε, θα είναι έτοιμα 3 μήνες αργότερα.
Προς το τέλος της εποχής τους, το περίβλημα τους γίνεται σκληρό και μόνο τότε τα καθαρίζουμε και τρώμε μόνο το εσωτερικό τους!
Πώς Καθαρίζουμε τα Κουκιά
Για να τα καθαρίσουμε, κόβουμε πρώτα τις δύο άκριες.
Μετά τα καθαρίζουμε γύρω-γύρω με τον καθαριστή λαχανικών ή με το μαχαίρι, για να αφαιρέσουμε τις ίνες που είναι σκληρές.
Τα κόβουμε σε μικρότερα κομμάτια.
Εάν τα κουκιά είναι εκτός εποχής και έχουν σκληρύνει, κόβουμε τη μία άκρη και σπάμε το λουβί κατά μήκος.
Ανοίγουμε το κουκί στα δύο και με το δάκτυλο αφαιρούμε από μέσα τον καρπό.
Παρόλο που τα κουκιά που χρησιμοποίησα σε αυτό το βίντεο ήταν πολύ τρυφερά, διάλεξα ένα από τα μεγαλύτερα για να δείξω πώς καθαρίζονται όταν σκληρύνουν.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να μαγειρέψετε τα κουκιά, αλλά για την πρώτη μου συνταγή τα έκανα περίπου όπως κάνω και τις Αγκινάρες αλά Πολίτα.
Ο άνηθος (anethum graveolens) και ο μάραθος (Foeniculum vulgare) μαζί με το μαϊντανό και το λεμόνι δίνουν την υπέροχη γεύση αυτού του φαγητού.
Στην Κύπρο τα κουκιά μαγειρεύονται σκορδοξιδκιά, που σημαίνει με σκόρδο και ξύδι.
Η μητέρα μου τα μαγείρευε μέχρι να βράσουν και να μαλακώσουν τα κουκιά και μετά ξεχωριστά στο τηγάνι τσιγάριζε το σκόρδο στο λάδι, και μετά έβαζε αλεύρι να καβουρδιστεί (όπως περίπου κάνουμε το ρου = roux), στο οποίο μετά έβαζε ξύδι και ζωμό μέχρι να γίνει χυλός. Τον χυλό αυτό τον έριχνε μέσα στα κουκιά για να δέσει ο ζωμός και να γίνει σαν σάλτσα.
Εγώ αντί για σκόρδο και ξύδι, το αλεύρι το διάλυσα σε χυμό λεμονιού για να το κάνω λεμονάτο και να δέσει το ζουμί.
Μερικές άλλες συνταγές που μπορείτε να φτιάξετε με αγκινάρες.Συνταγές με Αγκινάρες
Κουκιά Φρέσκα Λεμονάτα, με Αγκινάρες, Πατάτες, και Αρακά
Τα Κουκιά Φρέσκα που έφτιαξα είναι ένα νηστίσιμο και εύκολο φαγητό που σε συνδυασμό με το λεμόνι, τον άνηθο, τον μάραθο και το μαϊντανό, δίνουν υπέροχη γεύση σε αυτό το πολύ υγιεινό φαγητό.
Ingredients
Υλικά:
- 4 Αγκινάρες
- 1/2 κιλό κουκιά φρέσκα (καθαρισμένα)
- 2 μεγάλες πατάτες, κομμένες σε μεγάλα κομμάτια
- 1 κούπα αρακά καθαρισμένο
- ¼ κούπας ελαιόλαδο
- 1 κρεμμύδι κόκκινο, ψιλοκομμένο
- 1 σκελίδα σκόρδο, ψιλοκομμένο
- 1 κουταλιά χονδρό θαλασσινό αλάτι (έβαλα αλάτι με δενδρολίβανο) και φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι
- Νερό να τα καλύψει
- ½ κούπα χυμό λεμονιού (2 – 3 λεμόνια)
- 1 κουταλιά γεμάτη αλεύρι για όλες τις χρήσεις
- ¼ κούπας μάραθος, ψιλοκομμένος
- ¼ κούπας άνηθος, ψιλοκομμένος
- ½ κούπα μαϊντανός, ψιλοκομμένος
Instructions
Εκτέλεση:
- Καθαρίζουμε τα κουκιά.
- Καθαρίζουμε τον αρακά.
- Καθαρίζουμε τις αγκινάρες και τις βάζουμε σε ένα μπωλ με νερό και χυμό λεμονιού. για να μην μαυρίσουν.
- Βάζουμε σε μία κατσαρόλα το ελαιόλαδο να ζεσταθεί και σωτάρουμε το κρεμμύδι μαζί με το άσπρο μέρος από τα φρέσκα κρεμμυδάκια και το σκόρδο για 3 – 4 λεπτά. Προσθέτουμε το πράσινο μέρος και τα αφήνουμε λίγο να μαραθούν.
- Προσθέτουμε τα κουκιά, τον αρακά, τις αγκινάρες και τις πατάτες.
- Ρίχνουμε αλατοπίπερο, τον κύβο λαχανικών και σβήνουμε με το λεμόνι. Προσθέτουμε νερό να τα σκεπάσει και αφού βράσει το φαγητό, χαμηλώνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να σιγοβράσει για περίπου μία ώρα, σχεδόν μέχρι να μείνει με λίγα υγρά.
- Δεκαπέντε λεπτά πριν σβήσουμε το φαγητό, αφαιρούμε λίγο ζωμό από το φαγητό και αφού κρυώσει, διαλύουμε το αλεύρι
- Προσθέτουμε το μαϊντανό, το μάραθο και το αλεύρι και αφού τα ανακατέψουμε αφήνουμε το φαγητό το να βράσει μερικά λεπτά ακόμη, μέχρι να χυλώσει
Nutrition Information
Yield 4 Serving Size 1Amount Per Serving Calories 411Total Fat 15gSaturated Fat 2gTrans Fat 0gUnsaturated Fat 12gCholesterol 0mgSodium 449mgCarbohydrates 64gFiber 15gSugar 8gProtein 12g
Σας άρεσε η συνταγή;
Πάνω στην εικόνα θα βρείτε τα κουμπιά για να την καρφιτσώσετε στο αγαπημένο σας board στο Pinterest. Επίσης, θα χαρούμε να μοιραστείτε τη συνταγή στα αγαπημένα σας Socia Media, με τα κουμπιά που θα βρείτε στο τέλος.
Άλλες παρόμοιες συνταγές:
Κοπιάστε και Καλή Όρεξη!
